18 THỦ THUẬT ĐỂ THOÁI MÁI VỚI HAI HỆ ĐIỀU HÀNH

Một ngày đẹp trời nào đó, bạn bỗng thấy muốn cài thêm một hệ điều hành hiện đại như Win XP xài thử xem cho biết mà không muốn vội giã từ hệ điều hành tuy đã cũ nhưng đã dùng quen là Win 98 hay Win Me? Không thành vấn đề, vì bạn có thể cài song song hai hệ điều hành trên cùng một ổ cứng đã được phân vùng thành hai ổ C, D… Ngày nay, việc này đã trở thành phổ biến khi dung lượng ổ cứng mỗi ngày một lớn, thông dụng cũng đến 20-40 GB mà giá lại hạ.

Tuy nhiên, trước hết bạn phải xem máy của mình có đủ sức chạy hệ điều hành mới như Win XP, Win 2000 hay không? Theo khuyến cáo của Microsoft, tối thiểu phải có bộ xử lý trên 300 MHz và RAM phải có ít nhất 128 MB. Dưới mức RAM này, bạn chớ cố cài thêm Win XP chi cho mệt, máy bạn sẽ khởi động làm việc như rùa bò. Nếu máy đạt yêu cầu, bạn có thể bắt tay vào việc cài song song hệ điều hành mới.

NHỮNG BƯỚC CHUẨN BỊ

1. Việc đầu tiên phải làm là bạn có sẵn một dĩa mềm tự khởi động để phòng khi gặp bất trắc, đứng máy do XP không tương thích một vài phần cứng hay phần mềm cũ.

2. Điều thứ hai mà bạn cần làm nữa là phải dùng Ghost lưu toàn bộ Win 98, Win Me cũ và các thư mục quan trọng trong ổ C vào một nơi khác như ổ E, F… hoặc an toàn nhất là chép vào một dĩa CD. Nếu lúc cài bị đứng máy, bạn khởi động lại và chạy Restore, phục hồi file Ghost lưu vào đúng ổ C cũ. Chỉ 5 phút sau là máy sẽ hoạt động bình thường lại như trước, không gì phải lo lắng.

3. Điều thứ ba là bạn phải biết dùng Partition Magic 7.0 tạo thêm một ổ dĩa mới D và đặt tên luôn là XP hoặc 2000 có kích thước vào khoản 3-4 GB hay hơn nữa (như vậy mới có thể đủ chỗ cho nhiều thư mục của Win XP hoặc Win 2000).

4. Nếu chọn cài Win 2000, sau này phải cập nhật lên các phần mềm SP2, IE 6, Direct 8.1. Win XP kích thước nhỏ hơn, tiện dùng cho riêng cá nhân trong gia đình. Win XP Pro thêm nhiều chức năng về nối mạng hơn. Hai bản này đã có sẵn IE 6 và Dircet 8.1 nên không cần phải cập nhật gì thêm. Bạn có thể upgrade (ụp lên nơi cũ) từ Win 98, Win ME, 2000 lên Win XP; từ XP Home lên XP Pro, nhưng không thể làm ngược lại.

BẮT ĐẦU CÀI ĐẶT

5. Bạn phải quyết định ngay từ đầu cài ngay từ dĩa CD hay từ trong Windows cũ (98, Me) nhưng nhớ không nên cài từ DOS: quá chậm, còn phải cài thêm Smartdrv.exe nữa. Muốn cài Win XP, 2000 từ dĩa CD, bạn phải ấn nút Delete ngay lúc mới khởi động để vào Setup BIOS. Chọn khởi động ưu tiên bằng CD-ROM thay vì dĩa mềm, sau đó Save và thoát ra để máy tiếp tục khởi động.

6. Với những máy đời mới như Pentium IV, bạn không cần chạy Windows Compatibility Test (trắc nghiệm sự tương thích) làm gì cho mất thời gian thêm, mà phải cài mới (new install) Win XP hoặc 2000 từ đầu:
Vào Start, chọn Run đi đến ngay dĩa CD có chứa Windows mới. Dĩa này cũng có thể tự chạy (autorun) khi bạn vừa đặt dĩa CD vào; nếu không bạn chọn chạy file Setup.exe.

7. Bạn nên chọn New Installation thay vì Upgrade ở ngay cửa sổ đầu tiên. Việc upgrade (nâng cấp) windows cũ làm các thư mục cũ của bạn thay đổi lung tung hết cả, nhất là My Documents. Bản OEM như bản XP Home không cho nâng cấp Windows cũ mà buộc phải cài mới ở một ổ dĩa khác.

8. Trong lúc cài Windows mới như XP, bạn không nên để bất cứ chương trình nào khác thường trú, nhất là Norton Antivirus, dù là bản mới ít khi đụng với XP. Nên chép sẵn CD key của Win XP để trước mặt sẵn sàng gõ vào khi bị hỏi đến.

9. Dù bạn chạy và cài trong Windows cũ nào cũng vậy: một lúc sau, nó cũng ra DOS để cuối cùng sẽ hỏi bạn chọn ổ dĩa nào để cài mới. Bạn dùng nút đi lên, xuống để chọn cài vào ổ D cho thật đúng.

10. Bao giờ nó cũng hỏi bạn liệu có nên nâng cấp ổ dĩa cài lên NTFS, bạn nhớ là phải chọn No và chỉ chọn FAT 32 để sau này máy bạn còn đọc được phần Windows cũ đấy.

11. Cài mới mọi thứ còn một thuận tiện nữa là bạn không cần lưu tâm đến chuyện không tương thích với modem Motorola 56PCI. Nếu cài ụp lên Windows cũ, bạn phải uninstall modem Motorola trước khi ụp lên, sau này mới cài driver mới dùng cho Win 2000 hay XP.

12. Bạn chỉ mất công phải khai báo CD key và Region, cũng như tên, cơ quan và password của bạn (có thể thêm sau này) ở lúc đầu. Sau đó, bạn cứ để nó tự động chạy, cài đặt mọi thứ cho một Windows XP mới.

KHI CÀI XONG WINDOWS XP HAY 2000

13. Khi cài xong độ 30 - 45 phút, bạn nên reboot máy lại. Bạn cũng nên ghost ngay một bản đầu tiên XP mới cài để dành, phòng khi cài thêm các phần mềm vào không tương thích với XP, máy treo, bạn sẽ phục hồi (restore) bằng bản ghost này. Công việc sẽ diễn ra thật nhanh (4 phút) khỏi phải cài lại XP từ đầu mất thêm 45 phút.
14. Sau đó, với máy Pentium IV mới mua, bạn còn phải chạy file INF của Intel có trong dĩa CD kèm theo máy để hoạt động đúng mức Pentium IV trong hệ điều hành XP mới.

15. Win XP tự động nhận ra card màn hình và cài mới luôn driver của nó cũng như cả driver của card sound Creative. Bạn không cần phải cài thêm LiveWare 30 cho card sound Creative làm gì: chúng sẽ xung đột với Win XP đấy.
Việc cài mới Win 2000 Pro không đơn giản như XP. Ngoài chuyện bạn phải update là Service Pack 2, IE6, Direct 8.1, bạn phải cài lại driver 2000 cho mọi phần cứng trong máy như card màn hình, modem, sound card, TV card… bằng cách tải trên website của chính hãng sản xuất. Các driver cũ cho Win 98, Me đều không thể dùng được trong Windows 2000 Pro hay XP.

16. Với hai hệ điều hành, Windows cũ và mới, nằm ở hai ổ dĩa khác nhau C và D, một khi khởi động lại máy lần đầu, bạn sẽ có ngay một menu Dual Boot (boot kép) giúp bạn dễ dàng chọn vào Windows nào. Bạn không cần cài thêm Boot Magic hay System Commander làm gì (chỉ cần thiết khi cài Windows nhiều ngoại ngữ, Linux…)
- Nếu bạn cài Win 98 và XP, muốn vào DOS chọn Win 98 và nhấn ngay F8 để vào DOS sao lưu với ghost hay phân vùng ổ cứng với Partition Magic.
- Nếu bạn cài Win Me và XP, khởi động lại bạn không còn DOS (phải dùng dĩa mềm khởi động để vào DOS thực).
- Nếu cài 2000 ở D và XP ở C, khi muốn vào DOS, bạn chỉ cần thêm trong file boot.ini một dòng “C:\MS-DOS” nằm dưới hai dòng của hai loại Windows (file này nằm trong C:\).

17. Nếu bạn thường xuyên sao lưu cập nhật ổ dĩa bằng ghost và sao lưu Regisrty bằng WinRescue, System Save của FixIt 4.0 thì bạn không cần dùng đến System restore làm gì cho mất chỗ quá nhiều (hàng trăm MB) trong ổ cứng.

HƯỞNG THỤ TIỆN ÍCH CỦA HAI HỆ ĐIỀU HÀNH

18. Với hai hệ điều hành, bạn không còn phải lo chuyện không tương thích những phần cứng cũ hay driver cho máy scan.

Đối với những chương trình nhỏ vài MB như Polyview, Smart Capture, Fast Browser…, bạn chỉ cần cài một nơi ở hệ điều hành cũ, và tạo shortcut cho những phần mềm nhỏ này để chạy trong Win XP hay 2000, không cần cài lại. Trái lại, các chương trình đồ sộ như Microsoft Office, Corel Draw 10…, bạn nên cài riêng rẽ ở mỗi hệ điều hành để không gặp rắc rối về các file dùng chung. Riêng các chương trình ghi dĩa CD như WinonCD dù lớn đến 50 MB vẫn có thể cài một nơi mà dùng chung cho cả hai hệ điều hành.