Đọc thêm về tập tin liên kết tắt trong UNIX/Linux

Như đã biết, lối tắt chỉ là tập tin có chứa thông tin đường dẫn đến một thư mục hay một tập tin nào đó, khi người dùng ra lệnh thực thi lối tắt (nhấp kép chuột hoặc nhấn Enter) thì lối tắt sẽ gửi thông tin đường đến hệ thống và yêu cầu hệ thống thực thi những gì có trong đường dẫn ấy. Lối tắt là một khái niệm Windows mới đưa ra sau này, nhưng tiền thân của nó đã có từ rất lâu và lại không phải là khái niệm trên Windows, mà chính là khái niệm của hệ điều hành Unix/Linux gọi là liên kết (link). Liên kết không giống như lối tắt. Liên kết có nhiều tính năng và phương cách sử dụng ưu việt hơn, và là một trong những yếu tố làm nên “danh tiếng” cho Unix. Chính vì thế mà liên kết lại phức tạp hơn lối tắt rất nhiều. Unix/Linux chia lối tắt ra làm hai loại là lối tắt cứng (hard link) và lối tắt mềm (soft link).

- Lối tắt cứng: là một tập tin trỏ đến cùng mục nhập i-node (tương tự bảng FAT của DOS/Windows) của tập tin vật lý trên đĩa. Vì vậy, mọi thao tác trên lối tắt cứng cũng giống như thao tác trên tập tin vật lý. Điều này có ưu điểm là tạo ra nhiều bản sao tập tin trong nhiều cấp thư mục khác nhau nhưng nội dung thì chỉ có một trên đĩa cứng. Tuy nhiên, cho dù bạn có biết vị trí của tập tin vật lý và xóa nó đi chăng nữa thì các liên kết cứng khác vẫn có hiệu lực, tập tin vật lý chỉ thật sự bị xóa khi mà tất cả các liên kết cứng khác cũng bị xóa. Ví dụ thuyết phục nhất chính là hai đĩa CD Windows 2003 Server và MS Office 2003 “5 in 1” í, bạn có thấy dung lượng của chúng khi chiép xuống điã cứng lên đến 2GB không?

- Lối tắt mềm: là một tập tin chỉ chứa các thông tin trỏ đến tập tin vật lý, tập tin liên kết mềm không tham chiếu trực tiếp đến điểm nhập i-node của tập tin vật lý mà nó trỏ đến, và đây chính là khái niệm lối tắt của Windows. Chính vì lý do đó mà khi bạn xóa tập tin vật lý ban đầu thì liên kết sẽ mất hiệu lực, thông tin đường dẫn sẽ không còn điểm trỏ đến. Nhưng một khi bạn tạo lại một tập tin cùng tên nằm tại vị trí của tập tin vật lý cũ thì lối tắt mềm có hiệu lực trở lại.

Quay trở lại vấn đề của chúng ta. Bây giờ để tạo lối tắt (ví dụ trên màn hình desktop, bạn cần phải nhấp phải chuột vào màn hình desktop - > Tạo mới -> một danh sách nhiều kiểu lối tắt hiện ra. Thông thường, để tạo lối tắt cho một chương trình hay một lệnh, ta chọn mục “Link tới một chương trình” -> trong thẻ “Chung”, nhập tên của lối tắt vào ô nhập liệu bên phải nút nhấn biểu tượng (ví dụ: “Trình gõ tiếng Việt”) -> nhấn nút biểu tượng bên trái ô nhập liệu, chọn một biểu tượng trong cửa sổ vừa xuất hiện để làm biểu tượng cho lối tắt, nhấn OK -> trong thẻ “Chạy”, đường dẫn của tập tin chương trình cần tạo lối tắt vào ô nhập liệu Command. Trong trường hợp không nhớ rõ vị trí cũng như tên, bạn có thể nhấn nút “Duyệt” để tìm. Nếu lối tắt cần tạo chỉ là một lệnh có sẵn đã được hệ thống định danh trong biến môi trường đường dẫn (path) thì chỉ cần nhập vào lệnh mà thôi (ví dụ: xvnkb) - > OK.